wipe.tr.1

.TH WIPE 1 "Sal Ağu 19 19:55:18 DAZ YS 1997" "Linux" "Kullanıcı Komutları"
.SH İSİM
wipe \- dosyaların manyetik ortamdan güvenli bir şekilde silinmesini sağlar
.SH ÖZET

wipe [-f][-c][-r][-q][-i] <filespec>
.br

.SH UYARI

Bu türkçe elkitabı sayfası ingilizce olanından daha eskidir ve programa
son eklenen bir kaç seçeneğe değinmemektedir.

.SH AÇIKLAMA

Manyetik ortamdan silindiği düşünülen bilgilerin geri alınması çoğu kişinin
sandığından daha kolaydır. Bir dosyanın data bloklarının üzerine başka
bilgiler yazılmış olsa bile, Manyetik Güç Mikroskopisi adı verilen ve asgari
kaynaklara sahip olan herhangi bir düşmanın erişiminde olan bir teknik,
disk'e yazılmış son iki veya üç katmanın kolayca elde edilmesini
sağlamaktadır.
.B Wipe
yokedilecek dosyanın üzerine tekrar tekrar özel bit örüntüleri yazar; sistemin
fsync() çağrısını ve open()'in O_SYNC parametresini kullanarak manyetik
medya'ya bu örüntülerin aktarılmasını sağlar. Olağan konumda, 8'i eşit
dağılımlı rasgele bit örüntüleri olmak üzere toplam 34 örüntü dosyaya üstüste
yazılır. Bu örüntüler, Peter Gutmann'ın (pgut001@cs.auckland.ac.nz) "Bilginin
Manyetik ve Katıhal Bellekten Güvenli Olarak Silinmesi" adlı yazısında
önerilmiştir. Çok daha az güvenli olmakla beraber, rasgele örüntülerle sadece
4 geçiş yapan hızlı bir konum da kullanılabilir.

.PP
.SH "KOMUT SATIRI SEÇENEKLERİ"
.TP 0.5i
.B -f (onay sorusunu etkisizleştir)
Bu seçenek belirtilmediği takdirde 
.B wipe
silinecek dosya ve dizinlerin sayılarını belirtip onay istiyecektir.
Bu onay sorusuna "yes" veya "no" cevabı vermeniz gerekiyor.

.TP 0.5i
.B -r (altdizinlere gir)
Tüm altdizinleriyle beraber dizinlerin silinmesine olanak sağlar. Simgesel
bağlar takip edilmez.

.TP 0.5i
.B -c (gerekirse dosya izin bitlerini değiştir)
Bu seçenek, eğer silinecek bir dosyanın (dizinin) yazma (yazma, okuma veya çalıştırma)
izin bitleri kapalı ise izinleri değiştirmek için chmod () sistem çağrısını
kullanılmasını sağlar.

.TP 0.5i
.B -i (ayrıntılı bilgi konumu)
Bu konum stdout'a ayrıntılı bilgi yazılmasını sağlar. Olağan konumda
bütün iletiler stderr'e yazılır.

.TP 0.5i
.B -s (sessiz çalışma konumu)
Bu konumda hata iletileri ile başlangıçtaki onay sorusu dışındaki bütün iletileri
kaldırır.

.TP 0.5i
.B -q (hızlı silme konumu)
Bu konumda
.B wipe
her dosya üstünde sadece 4 geçiş yapacaktır. Bu geçişlerde rasgele bilgi
yazacaktır.

.TP 0.5i
.B -a (hata durumda işlemi iptal et)
Program kurtarılamaz bir hata durumunda EXIT_FAILURE koduyla çıkacaktır.

.TP 0.5i
.B -R <rasgele bilgi aygıtı VEYA rasgele tohum komutu>

Bir tane parametre gerektiren bu seçenekle farklı bir
/dev/random aygıtı veya olağan çıktısı MD5 öz çıkarma algoritmasıyla
kıyılacak bir komut belirtebilirsiniz. Bu parametrenin
tam anlamı -S seçeneği ile belli edilir.

.TP 0.5i
.B -S (rasgele tohumlama yöntemi)

Bu seçenek tek harflik bir parametre alır; bu harf rasgele bilgi aygıtı/rasgele
tohum komutunu parametresinin nasıl kullanılacağını belirler. Olağan
rasgele bilgi aygıtı /dev/random'dur, farklı değerleri -R seçeneği ile
belirtilebilir.
.PP
.PD 0
Mümkün olan tek harflik seçenekler şunlardır:
.TP 0.5i
.B r
Rasgele bilgi aygıtı/rasgele tohum komutu
parametresini
okunacak olağan bir dosya veya karakter
aygıtı olarak muamele görmesini sağlar.
Bu /dev/random aygıtları ve FIFO (ilk giren
ilk çıkar kuyrukları) veya UNIX socket'ler
için uygun seçimdir.
.TP 0.5i
.B c
Sözkonusu parametrenin bir komut olarak
çalıştırılması için. Gerekli tohumlar
komutun çıktısının MD5 ile kıyılmasından
elde edilecektir. Daha ayrıntılı bilgi
için WIPE_SEEDPIPE çevre değişkenine
bakınız.
.TP 0.5i
.B p
Daha uygun hiç bir rasgele bilgi kaynağı
yoksa daha az güvenli olan bu seçeneği
belirtiniz: wipe gerekli tohumlarını
çevre değişkenlerini, tarihi ve zamanı,
program numarasını vs. kullanarak elde
edecektir.
.SP

.TP 0.5i
.B -M (l|a|r|p) (sözde rasgele sayı üretici algoritması)

.PP
.PD 0
Rasgele geçişlerde dosyaların üzerine rasgele
rasgele bilgi katarı belirteceğiniz harfle
aşağıdaki algoritmalarla üretilecektir:
.TP 0.5i
.B l
sisteminize göre C kütüphanesinin random()
veya rand() üreticisini kullanır. Çoğu
sistemde rand() doğrusal eşleşik ve
dolayısıyla son derece zayıf bir üreticidir.
rand() ile random() arasındaki seçim
derlemede HAVE_RANDOM tanımlaması ile
belirlenir (Makefile'a bakınız).
.TP 0.5i
.B a
Arcfour katar şifresini SRSÜ olarak
kullanır. Arcfour tanınmış RC4 şifresiyle
uyumludur: bu aynı anahtar ile tamamen
aynı katarı üreteceği anlamına gelir...
.TP 0.5i
.B r
yeni çıkan RC6 algoritmasını SRSÜ
olarak kullanır; RC6 128 bit'lik tohumla
anahtarlandıktan sonra, rasgele bilgi
katarı sıfırlardan oluşan bir bloğun
üstüste şifrelenmesinden elde edilir.
Doğal olarak 20 döngülük RC6 C kütüphanesinin
random()'undan daha yavaştır; derleme
zamanında WEAK_RC6 tanımını yaparsanız
20 yerine 4 döngü kullanılır.
Dikkat! Patent sorunlarından dolayı,
RC6'yı kullanabilmeniz için Makefile'ı
okuyup, orda belirtilen koşullar uygun
ise wipe'ı ENABLE_RC6 ile derlemeniz
gerekir.

.SP
Her durumda SRSÜ rasgele bilgi aygıtının çıktısıyla
tohumlanır (-R ve -S seçeneklerine bakınız).

.TP 0.5i
.B -v (sürüm)
Sürüm bilgisini gösterir ve çıkar.

.TP 0.5i
.B -h (yardım)
Bununla kısa bir yardım bilgisi gösterir.

.SH ÖRNEKLER
.PP

wipe -rcf /home/berke/plaintext/*

wipe -q /dev/hda3

wipe -rfi >wipe.log /var/log/auth.*

.SH HATALAR/SINIRLAMALAR
.PP

.B Wipe'ın
sabit diskler ve disketler üzerine etkili olması gerekir; ancak bazı sabit
disklerin cep bellekleri manyetik ortama gerekli yazımların yapılmasını
engelliyebilir.
.B Wipe'ı
NFS üzerinden kullanmak pek mantıklı değildir. CFS altında ise
(Cryptographic File System - Şifreli Kütük Sistemi)
.B wipe'ın
pek bir yararı olmaz; gerçek dosya sistemi altındaki ilgili şifreli
dosyalar üzerinde 
.B wipe'ın
doğrudan kullanılması çok daha yararlı olacaktır.

Dikkat edilmesi gereken bir nokta ise dosyaların adları, yaratılış,
değişim ve erişim tarihleri ile boyutları ile ilgili bilgileri silen ve
dosya sisteminin inceliklerinden bağımsız olup kullanıcı konumunda
çalışabilecek bir silme programı yapmak imkansız. Bu ancak, çekirdeğin
dosyaların güvenli olarak silinmesini sağlayan çağrılar sunmasıyla
gerçekleşebilir. Bu durumda masumane dosya isimleri kullanmanız önerilir.

.SH PROGRAMI YAZAN
.B Wipe
isimli komutçuk Berke Durak (berke@ouvaton.org)
tarafından yazılmıştır ve GNU Genel Kamu Lisansı koşulları altında sunulmaktadır.
.B Wipe
Peter Gutmann'ın bir yazısındaki bilgilere dayanmaktadır.

.SH DOSYALAR
.B /dev/urandom
libc'nin random() adlı toplanır geribeslemeli sözde rasgele sayı üreticisini
tohumlamak için kullanılıyor. Yazılan her 1024 sekizli için /dev/urandom'dan
32 bitlik bir tohum alınır.

.SH GÖNDERMELER

open(2), fsync(2), sync(8), bdflush(2), update(8), random(3)
.br