2.3 Kontrol ifadeleri ve fonksiyonlar

Bu bölümde, Go da kontrol ifadeleri ve fonksiyon işlemleri hakkında konuşacağız.

Kontrol ifadesi

Akış kontrolü programcılıkta en büyük icattır. Onun sayesinde, basit kontrol ifadeleri kullanarak daha karmaşık lojik ifadeler temsil edilebilir. Akış kontrolünü üç kategoriye ayırabiliriz: şartlı, döngü kontrollü ve şartsız çıkış.

if

if kelimesi büyük ihtimalle programlarında en sık geçen kelimedir. Eğer şartlar sağlanırsa birşeyler yapar, sağlanmazsa başka şeyler yapar.

if şartları için Go da paranteze gerek yoktur.

if x > 10 {
	fmt.Println("x 10'dan büyüktür")
} else {
	fmt.Println("x 10'dan küçük veya eşittir")
}

Go da çok işe yarar bir if kullanımı, şart ifadesinden önce değişken tanımlama yapmaktır. Bu değişkenin kapsamı sadece if blok alanı içerisinde geçerlidir.

// x'i tanımla, ve 10 dan büyük olup olmadığını kontrol et 
if x := islenenDeger(); x > 10 {
	fmt.Println("x 10'dan büyüktür")
} else {
	fmt.Println("x 10'dan küçüktür")
}

// Bu satır derlenemez
fmt.Println(x)

Birden fazla şart için if-else kullanın.

if sayı == 3 {
	fmt.Println("Sayı 3'e eşittir")
} else if integer < 3 {
	fmt.Println("Sayı 3'ten küçüktür")
} else {
	fmt.Println("Sayı 3'ten büyüktür")
}

goto

Go da goto terimi mevcuttur fakat kullanırken dikkatli olun. goto programın kontrol akışını önceden belirlenmiş aynı gövde içindeki bir label a yönlendirir.

func myFunc() {
	i := 0
Buraya:   // label sonuna ":" koyulur
	fmt.Println(i)
	i++
	goto Buraya   // "Buraya" labeline git
}

Label'ın adı büyük-küçük harfe duyarlıdır.

for

for Go da bulunan en güçlü kontrol lojiğidir. Datayı döngüsel olarak ve tekrarlı işlemlerle okuyabilir, while döngüsü gibi.

for ifade1; ifade2; ifade3 {
	//...
}

ifade1, ifade2 ve ifade3 birer ifade olmak üzere, ifade1 ve ifade3 değişken tanımlama veya bir fonksiyondan dönen değer olabilirken, ifade2 ise kontrol ifadesidir. ifade1 ifadesi döngüye girmeden önce bir kere işlenecektir. ifade3 ise her döngü sonunda işlenir.

Örnekler düz yazıdan daha yararlı olacaktır.

package main
import "fmt"

func main(){
	toplam := 0;
	for index:=0; index < 10 ; index++ {
    	toplam += index
	}
	fmt.Println("sayıların toplamı= ", toplam)
}
// Ekran çıktısı：sayıların toplamı= 45

Bazen birden fazla atama yapmak gerekir fakat Go bunun için kullanılacak bir , operatörü yoktur. Biz de i, j = i + 1, j - 1 gibi paralel atamalar yaparız.

İhtiyaç yoksa ifade1 ve ifade3 çıkartılabilir.

toplam := 1
for ; toplam < 1000;  {
	toplam += toplam
}

Hatta ; bile çıkarılabilir. Tanıdık geldi mi? Evet, tamamen while gibi oldu.

toplam := 1
for toplam < 1000 {
	toplam += toplam
}

Döngülerde break ve continue adında iki önemli işlem vardır. break döngüden çıkartır ve continue o anki tekrarı atlar ve sonraki tekrara geçer. Eğer birden fazla iç içe döngüleriniz varsa break ile labelları kullabilirsiniz.

for index := 10; index>0; index-- {
	if index == 5{
    	break // veya continue
	}
	fmt.Println(index)
}
// break varsa yazılanlar: 10、9、8、7、6
// continue varsa yazılanlar: 10、9、8、7、6、4、3、2、1

for döngüsü range kullanıldığında slice ve map de bulunan datayı okuyabilir.

for k,v:=range map {
	fmt.Println("map'in k anahtarı:", k)
	fmt.Println("map'in k anahtarındaki değeri:", v)
}

Go da birden fazla değer return yapılabildiği ve kullanılmayan bir değişken olduğunda derleyici hata verdiği için, kullanmak istemediğiniz değişkenler için _ kullanabilirsiniz.

for _, v := range map{
	fmt.Println("map'in değeri:", v)
}

switch

Bazı durumlarda çok fazla if-else kullandığınızı farkedebilirsiniz. Bu programı okumayı zorlaştırır ve gelecekte bakım yapmayı zorlaştırabilir. Bu durumda problemi çözmek için switch kullanmak mükemmeldir.

switch anaIfade {
case ifade1:
	// eşleşme olursa işlenecek kod
case ifade2:
	// eşleşme olursa işlenecek kod
case ifade3:
	// eşleşme olursa işlenecek kod
default:
	// eşleşme olmazsa işlenecek kod
}

sExpr, expr1, expr2, ve expr3 ifadelerinin türleri aynı olmalıdır. switch çok esnektir. Şartlar sabit olmak zorunda değildir ve şart sağlanana kadar yukarıdan aşağıya doğru çalışır. Eğer switch in ardından bir ifade gelmiyorsa true olarak görülür.

i := 10
switch i {
case 1:
	fmt.Println("i 1'e eşittir")
case 2, 3, 4:
	fmt.Println("i 2, 3 veya 4'e eşittir")
case 10:
	fmt.Println("i 10'a eşittir")
default:
	fmt.Println("Tek bildiğim i nin bir sayi olduğu")
}

Beşinci satırdaki gibi case içinde birden fazla değer olabilir. case sonlarına break eklemeye gerek yoktur, şart sağlanıp işlem yapıldıktan sonra çıkacaktır. Eğer çıkmasını istemiyorsanız fallthrough ifadesini kullanarak bir sonraki şarta devam edebilirsiniz.

sayı := 6
switch sayı {
case 4:
	fmt.Println("sayı <= 4")
	fallthrough
case 5:
	fmt.Println("sayı <= 5")
	fallthrough
case 6:
	fmt.Println("sayı <= 6")
	fallthrough
case 7:
	fmt.Println("sayı <= 7")
	fallthrough
case 8:
	fmt.Println("sayı <= 8")
	fallthrough
default:
	fmt.Println("default durumu")
}

Programın sonucu şu olacaktır.

sayı <= 6
sayı <= 7
sayı <= 8
default durumu

Fonksiyonlar

func terimini kullanarak bir fonksiyon tanımlayın.

func fonksiyonAdı(parametre1 tür1, parametre2 tür2) (çıkış1 tür1, çıkış2 tür2) {
	// fonksiyon gövdesi
	// birden fazla return
	return dönüş1, dönüş2
}

Yukarıdaki örnekten tahmin edebileceğiniz üzere aşağıda açıklamaları bulunur.

fonksiyonAdı adlı fonksiyonu tanımlamak için func terimini kullanın.
Fonksiyonlar sıfır veya daha fazla parametreye sahip olabilir. Parametrenin türü adından sonra gelir ve birden fazla parametre varsa , ile ayrılır.
Fonksiyonlar birden fazla değer döndürebilirler.
Bu örnekte çıkış1 ve çıkış2 adında iki değer döndürülmüş. Bunlara ad vermek zorunda değilsiniz, türünü yazmanız yeterli.
Eğer sadece bir değer döndürecekseniz parantez olmadan yazmalısınız.
Eğer en az bir değer döndürüyorsanız, fonksiyonun içinde istediğiniz yerde return terimini kullanmalısınız.

Şimdi pratik bir örnek görelim. (Maksimum değerini hesaplama)

package main
import "fmt"

// a ile b arasından büyük olanı döndür
func max(a, b int) int {
	if a > b {
    	return a
	}
	return b
}

func main() {
	x := 3
	y := 4
	z := 5

	max_xy := max(x, y) // max(x, y) fonskiyonunu çağır
	max_xz := max(x, z) // max(x, z) fonksiyonunu çağır

	fmt.Printf("max(%d, %d) = %d\n", x, y, max_xy)
	fmt.Printf("max(%d, %d) = %d\n", x, z, max_xz)
	fmt.Printf("max(%d, %d) = %d\n", y, z, max(y,z)) // burada da fonksiyon çağırıldı
}

Yukarıdaki örnek fonksiyon max da iki aynı tür parametre int olduğu için bir tane yazmak yeterli olur. Yani a int, b int yerine a, b int kullanılır. Birden fazla parametre için de aynı kural geçerlidir. Farkettiyseniz max fonksiyonu sadece bir değer döndürür ve zorunda olmadığımız için o değere bir isim vermedik, bu kısa halini kullandık.

Çok değerli döndürme

Go'nun C'den iyi olduğu bir şey birden fazla değer döndürmeyi desteklemesidir.

Alttaki örnekte bunu kullanalım.

package main
import "fmt"

// A+B ve A*B nin sonuçlarını döndür
func toplaVeCarp(A, B int) (int, int) {
return A+B, A*B
}

func main() {
	x := 3
	y := 4

	xARTIy, xCARPIy := toplaVeCarp(x, y)

	fmt.Printf("%d + %d = %d\n", x, y, xARTIy)
	fmt.Printf("%d * %d = %d\n", x, y, xCARPIy)
}

Üstteki fonksiyon isimsiz iki değer döndürür -isterseniz isim verebilirsiniz. Eğer isimlendirseydik, return yazıp isimlerini yazmamız yeterdi. Çünkü fonksiyonun içinde tanımlılar. Şuna dikkat etmelisiniz ki eğer fonksiyonu başka bir pakette kullanacaksanız (fonksiyonun ilk harfi büyük harfle başlamalıdır) return yapacaklarınızı tam bir ifade olarak yazmanız daha iyi olacaktır. Kodu daha okunur hale getirir.

func ToplaVeCarp(A, B int) (toplanan int, carpılan int) {
	toplanan = A+B
	carpılan = A*B
	return
}

Variadic fonksiyonlar

Go birden fazla argüman alabilen fonksiyonları destekler. Bunlara variadic (belirsiz-değişen sayıda argüman alan) fonksiyon denir.

func myfunc(arg ...int) {}

arg …int kısmı Go ya bu fonksiyonun değişen sayıda argüman aldığını söyler. Bu argümanların türü int dir. arg fonksiyonun gövdesinde int türünde bir slice olur.

for _, n := range arg {
	fmt.Printf("Sayı: %d\n", n)
}

Değer ile devretmek ve pointerlar

Bir fonksiyon çağırıp ona argüman verdiğimizde o fonksiyon aslında değişkenin bir kopyasını alır. Dolayısı ile yapılan işlemler değişkende bir değişiklik yaratmaz.

Bunun kanıtı olarak bir örnek görelim.

package main
import "fmt"

// a ya 1 eklemek için basit bir fonksiyon
func birEkle(a int) int {
	a = a+1 // a'nın değeri değişti
	return a // a'nın yeni değeri döndürülüyor
}

func main() {
	x := 3

	fmt.Println("x = ", x)  // sonuç "x = 3" olmalı

	x1 := birEkle(x)  // birEkle(x) fonksiyonu çağırıldı

	fmt.Println("x+1 = ", x1) // sonuç "x+1 = 4" olmalı
	fmt.Println("x = ", x)    // sonuç "x = 3" olmalı
}

Gördünüz mü? birEkle fonksiyonuna x i gönderdiğimiz halde asıl değeri değişmedi.

Sebebi basit: birEkle i çağırdığımızda ona x in bir kopyasını gönderdik x in kendisini değil.

Şimdi sorabilirsiniz x in kendisini nasıl fonksiyona verebilirim diye.

Burada pointer kullanmamız gerekiyor. Biliyoruz ki değişkenler bellekte tutulur ve bir adresleri vardır. Eğer değişkenin aslını değiştirmek istiyorsak onun bellek adresini kullanmalıyız. Böylelikle birEkle fonksiyonu x in adresini kullanarak onun değerini değiştirebilir. Parametre türünü *int olarak değiştiriyoruz ve değişkenin adresini &x ile fonksiyona veriyoruz. Fonksiyona değerin bir kopyasını değil de bir pointer verdiğimize dikkat edin.

package main
import "fmt"

// a ya 1 eklemek için basit bir fonksiyon
func birEkle(a *int) int {
	*a = *a+1 // a'nın değeri değişti
	return *a // a'nın yeni değeri döndürülüyor
}

func main() {
	x := 3

	fmt.Println("x = ", x)  // sonuç "x = 3" olmalı

	x1 := birEkle(&x)  // birEkle(x) fonksiyonu çağırıldı ve x'in adresi verildi

	fmt.Println("x+1 = ", x1) // sonuç "x+1 = 4" olmalı
	fmt.Println("x = ", x)    // sonuç "x = 4" olmalı
}

Şimdi x in asıl değerini değiştirebiliriz. Neden pointer kullanıyoruz? Avantajı nedir?

Bir değişken üzerinde çalışmak için birden fazla fonksiyon kullanabilmemize olanak sağlar.
Adres (8 byte) verdiğimiz için maliyet azalır. Değerin kopyasını vermek maliyet ve zaman için verimli bir yöntem değildir.
string, slice, map referans türlerdir. Yani fonksiyona verilirken standart olarak pointer olarak verilirler. (Dikkat: Eğer slice ın uzunluğunu değiştirmek istiyorsanız açıkça pointer olarak vermeniz gerekir.)

defer

Go da iyi tasarlanmış defer (ertelemek) adlı bir terim vardır. Bir fonksiyonda birden fazla defer ifadesi bulunabilir, program çalıştığında sondan başa sırayla çalışacaklardır. Programın dosya açtığı durumlarda bu dosyaların hata vermeden önce kapatılması gerekir. Örneklere bakalım.

func OkuYaz() bool {
	file.Open("dosya")
// Kod
	if hataX {
    	file.Close()
    	return false
	}

	if hataY {
    	file.Close()
    	return false
    }

	file.Close()
	return true
}

Bazı kodların tekrar ettiğini görüyoruz. defer bu problemi çok iyi çözer. Daha temiz kod yazmanıza yardım etmekle kalmaz kodunuzu daha okunur yapar.

func OkuYaz() bool {
	file.Open("dosya")
	defer file.Close()
	if hataX {
    	return false
	}
	if hataY {
    	return false
	}
	return true
}

Eğer birden fazla defer varsa ters sırayla çalışırlar. Sıradaki örnek 4 3 2 1 0 sonucunu yazar.

for i := 0; i < 5; i++ {
	defer fmt.Printf("%d ", i)
}

Değer ve tür olarak fonksiyonlar

Go'da fonksiyonlar aynı zamanda değişken olabilirler. type onları kullanarak tanımlayabiliriz. Aynı imzaya sahip fonksiyonlar aynı tür olarak görülebilir.

type türAdı func(parametre1 tür1, parametre2 tür2 [, ...]) (çıkış1 tür1 [, ...])

Bunun avantajı nedir? Cevap, fonksiyonları değer olarak verebilmemizi sağlamasıdır.

package main
import "fmt"

type testInt func(int) bool // değişken olarak fonksiyon tanımlandı

func tekMi(sayı int) bool {
	if sayı%2 == 0 {
    	return false
	}
	return true
}

func çiftMi(sayı int) bool {
	if sayı%2 == 0 {
    	return true
	}
	return false
}

// 'f' fonksiyonunu bir fonksiyona parametre olarak ata

func filtre(slice []int, f testInt) []int {
	var sonuc []int
	for _, deger := range slice {
    	if f(deger) {
        	sonuc = append(sonuc, deger)
    	}
	}
	return sonuc
}

func main(){
	slice := []int {1, 2, 3, 4, 5, 7}
	fmt.Println("slice = ", slice)
	tek := filtre(slice, tekMi)    // fonksiyonu değer olarak kullan
	fmt.Println("Slice'daki tek sayılar: ", tek)
	çift := filtre(slice, çiftMi) 
	fmt.Println("Slice'daki çift sayılar: ", çift)
}

Interface kullanılan durumlarda çok yararlıdır. Gördüğünüz gibi testInt fonksiyon türünde bir değişkendir ve filtre'nin döndürdüğü argümanlar ve değerler testInt ile aynıdır. Böylelikle programlarımızda karmaşık mantık yürütebilir ve esneklik kazanabiliriz.

Panic ve Recover

Go da Java gibi try-catch yapısı yoktur. Go exception fırlatmak yerine panic ve recover ile hatalarla ilgilenir. Etkili olmasına karşın panic çok fazla kullanılmamalıdır.

Panic programın normal akışını durdurmak ve panik haline sokmak için kullanılır. F adında bir fonksiyon panic çağırdığında fonksiyon çalışmayı durdurur ve ertelenen defer fonksiyonları çalıştırılır. Sonra F panik halinin başladığı yere döner. Bütün fonksiyonlar F gibi başladığı yerdeki goroutine e dönmeden program sonlanmaz. panic programın içinde panic olarak çağırıldığında gerçekleşir. Ayrıca dizi sınırları dışına erişim hataları gibi bazı hatalar da panic sebebi olabilir.

Recover (kurtarmak) goroutine leri panik halinden kurtarmak için kullanılır. defer fonksiyonlarının içinde recover çağırmak yararlıdır çünkü panik halinde normal fonksiyonlar çalışmayı durdurur. Çağırıldığında varsa panic değerlerini yakalar yoksa nil yakalar.

Aşağıdaki örnekte panic nasıl kullanılır gösterilmiştir.

var kullanıcı = os.Getenv("KULLANICI")

func init() {
	if kullanıcı == "" {
    	panic("$KULLANICI için bir değer bulunamadı")
	}
}

Bu örnek de panic kontrolü yapılmasını gösterir.

func panicYapar(f func()) (b bool) {
	defer func() {
    	if x := recover(); x != nil {
        	b = true
    	}
	}()
	f() // eğer f() panic yaparsa recover yapılır
	return
}

`main` ve `init` fonksiyonları

init fonksiyonu tüm paketlerde kullanılabilirken main fonksiyonu sadece main paketinde kullanılabilir. Bu iki fonksiyonun parametreleri yoktur ve değer döndürmezler. Bir paket içinde birden çok init yazılabilse de sadece bir tane yazılmasını kesinlikle tavsiye ederim.

Go programları init() ve main() i otomatik çağırır. Her paket için init fonksiyonu isteğe bağlı iken main paketi için sadece bir tane main fonksiyonu kesinlikle bulunmak zorundadır.

Programlar işleme main paketinden başlar. Eğer main başka paketler dahil (import) ediyorsa derleme sürecinde onlar da dahil edilir. Bir paket birden fazla kez dahil edildiyse bile sadece bir kere derlenir. Paketler dahil edildikten sonra program bu paketlerdeki değişkenleri ve sabitleri parafe eder ve sonra varsa init çalıştırılır ve böyle devam eder. Bütün paketler parafe edildikten sonra program main paketindeki değişkenleri ve sabitleri parafe eder ve varsa init çalıştırılır. Alttaki şekil bu süreci gösterir.

Şekil 2.6 Go da programların parafe edilmesinin akışı

import

Go programlarında import (dahil etmek) aşağıdaki gibi çok sık kullanılır

import(
	"fmt"
)

Sonra dahil edilen bu paketteki fonksiyonlar aşağıdaki gibi kullanılır.

fmt.Println("hello world")

fmt Go standart kütüphanesinde bulunur. Bilgisayarda $GOROOT/pkg da bulunur. Go üçüncü şahış paketlerini iki şekilde destekler.

Göreceli yol import "./model" // load package in the same directory, I don't recommend this way.
Kesin yol import "shorturl/model" // load package in path "$GOPATH/pkg/shorturl/model"

Paketler dahil edilirken kullanılan özel operatörler vardır ve bunlar genelde yeni başlayanların kafalarını kurcalar.

Nokta operatörü Bazen aşağıdaki gibi kullanıldığını görürüz.
```
 import(
 	. "fmt"
 )
```
Nokta operatörünün görevi, bir paketten fonksiyon çağırırken paketin adının yazılma gereksinimini kaldırmasıdır. Böylelikle fmt.Printf("Hello world") yerine Printf("Hello world") yazılır.
Takma isim verme Pakete takma isim vererek fonksiyon çağırırken kullanılan ad değiştirilir.
```
 import(
 	f "fmt"
 )
```
Böylelikle fmt.Printf("Hello world") yerine f.Printf("Hello world") yazılır.
_ operatorü Bunu anlamak zordur özellikle biri size açıklamadıysa.
```
 import (
 	"database/sql"
 	_ "github.com/ziutek/mymysql/godrv"
 )
```
Bu operatör dahil edilen paketin sadece init fonksiyonun çağrılıp çalıştırılması için kullanılır. Paketteki diğer fonksiyonları kullanacağınıza emin değilseniz kullanabilirsiniz.

Linkler

Rehber
Önceki bölüm: Go temelleri
Sonraki bölüm: struct

Provide feedback

Saved searches

Use saved searches to filter your results more quickly

02.3.md

02.3.md

2.3 Kontrol ifadeleri ve fonksiyonlar

Kontrol ifadesi

if

goto

for

switch

Fonksiyonlar

Çok değerli döndürme

Variadic fonksiyonlar

Değer ile devretmek ve pointerlar

defer

Değer ve tür olarak fonksiyonlar

Panic ve Recover

`main` ve `init` fonksiyonları

import

Linkler

Files

02.3.md

Latest commit

History

02.3.md

File metadata and controls

2.3 Kontrol ifadeleri ve fonksiyonlar

Kontrol ifadesi

if

goto

for

switch

Fonksiyonlar

Çok değerli döndürme

Variadic fonksiyonlar

Değer ile devretmek ve pointerlar

defer

Değer ve tür olarak fonksiyonlar

Panic ve Recover

main ve init fonksiyonları

import

Linkler

`main` ve `init` fonksiyonları